Ülkeler iklim değişikliğinin etkilerini önlemek için ilk kez fosil yakıtlardan uzaklaşmayı kabul etti. Zirvenin başkanlığını yürüten Sultan El Caber, 200 ülke tarafından onaylanan planı, “tarihi bir önlem paketi” ifadeleriyle duyurdu.
KADEMELİ SONA ERECEK
Plandaki “Küresel Stok Sayımı Anlaşması” maddesiyle, ilk kez bu yıl “fosil yakıtların kullanımının azaltılmasına” doğrudan değinilmiş oldu. Metinde “fosil yakıtlardan düzenli ve hakkaniyetli bir şekilde uzaklaşılması, böylece 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşılması” çağrısında bulunuldu. Daha önceki hiçbir iklim zirvesinde ülkeler petrol, gaz ve kömürden uzaklaşma konusunda anlaşmaya varamamıştı. Anlaşma dünyanın fosil yakıtlardan vazgeçme arzusunda birleştiğine dair güçlü bir sinyal olarak nitelendirildi. Avrupa Komisyonu’nun İklim Kriziyle Mücadeleden Sorumlu Üyesi Wopke Hoekstra, “30 yıldır ilk defa fosil yakıtların sonunun başlangıcına ulaşabiliriz” değerlendirmesinde bulundu.
MÜZAKERELER ZORLU GEÇTİ
İki hafta süren zirvenin 12 Aralık’ta tamamlanması bekleniyordu, ancak taslak metni üzerinde yürütülen zorlu müzakereler sebebiyle anlaşma bir gün gecikmeyle duyuruldu. Metinde fosil yakıtlarla ilgili doğrudan taahhüt verilmeyerek yalnızca azaltma çağrısı yapılmasını yeterli bulmayanlar da oldu. Bazı iklim uzmanları “çağrı” ifadesinin “rica” anlamına geldiğini belirterek anlaşmanın somut sonuçlar vermeyebileceğini belirtti.
AMAÇ KÜRESEL ISINMAYI KONTROL ALTINA ALMAK
Anlaşmanın sağlandığını Birleşik Arap Emirlikleri’nden COP28 Başkanı Sultan al-Jaber açıkladı. Jaber’in “İklim eylemini hızlandıracak tarihi bir paket” diye sunduğu belge, 2015 Paris anlaşmasının küresel ısınmayı sanayi öncesi döneme göre 1.5 santigrat dereceyle sınırlandırma hedefini esas alarak, sera gazlarına yol açan fosil yakıt kullanımından kademeli olarak vazgeçilmesini öngörüyor. Dünya 1800’lerin ortalarından bu yana 1.2 derece ısındı. Küresel ısınmanın da iklim değişikliğinde önemli rol oynadığı belirtiliyor.
