Anayasa Mahkemesi (AYM), Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün insansız hava araçlarıyla (İHA) ilgili koyduğu kurallara ve sivil havacılığı düzenlemek maksadıyla alacağı önlemlere uymayanlara bin liradan 10 bin liraya kadar idari para cezası verilmesini öngören hükmü iptal etti.
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan karara göre Bayburt Sulh Ceza Hakimliği, idari para cezası uygulanan kişinin açtığı dava kapsamında yaptığı incelemede 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 144. maddesinin dördüncü fıkrasının Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek iptalini istedi.
ANAYASAYA AYKIRI BULUNDU
Başvuruda, idari para cezası uygulanacak eylemin unsurlarını belirleme yetkisinin yasama organına ait olduğu ancak kuralla bu yetkinin idareye verildiği belirtilerek, bu durumun suçta ve cezada kanunilik ilkesini ihlal ettiği bildirildi.
İnsansız hava araçlarıyla ilgili kabahat oluşturan fiiller ve bunlara uygulanacak yaptırımların düzenlendiği kanundaki 144. maddenin iptali istenen fıkrasında “Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün insansız hava araçları ile ilgili koyduğu kurallara ve bu kapsamda sivil havacılığı düzenlemek maksadıyla alacağı önlemlere uymayanlara bin Türk lirasından 10 bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilir” hükmü yer alıyor.
Başvuruyu görüşen AYM, kanunun 144. maddesinin dördüncü fıkrasını Anayasa’ya aykırı olduğuna karar vererek iptal etti. Yüksek Mahkemenin iptal hükmü, kararın ortaya çıkardığı hukuki boşluğun doldurulabilmesi amacıyla TBMM tarafından gerekli düzenlemelerin yapılması için 9 ay sonra yürürlüğe girecek.
GEREKÇEDE KEYFİLİK VURGUSU
AYM’nin iptal kararında hukuk devletinin temel ilkelerinden birinin “belirlilik” olduğuna işaret edilerek, bu ilkeye göre yasal düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır, uygulanabilir ve nesnel olması, ayrıca kamu otoritelerinin “keyfi” uygulamalarına imkan tanımamasının gerektiği kaydedildi.
İtiraz konusu kuralda Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce insansız hava araçlarıyla ilgili koyulacak kuralların ve sivil havacılığı düzenlemek maksadıyla alınacak önlemlerin neler olduğuna açıkça yer verilmediği gibi kuralın da yer aldığı kanunda veya başka bir kanunda Genel Müdürlüğün insansız hava araçlarına ilişkin yapabileceği düzenlemelerin kapsamına ve şartlarına dair hükmün bulunmadığı belirtildi.
Kuralın, “idari para cezası” şeklinde yaptırıma bağlanan eylemlerin konusu olarak idari bir makamın koyacağı kural ve önlemlere atıf yaptığı ve yalnızca yaptırım uygulayacak yetkili makamı belirlediği anlatılan kararda, şu ifadeler yer aldı:
“Kuralda yaptırıma konu olacak Genel Müdürlüğün insansız hava araçları ile ilgili yapacağı düzenlemelere ilişkin açık ve belirgin bir alan çizilmemekte, böylece idareye sınırları belirli olmayan bir düzenleme yetkisi verilmektedir. Dolayısıyla kuralla, temel hak ve özgürlüklere ilişkin bir alanda, doğrudan ikincil düzenlemeler vasıtasıyla, idare tarafından kurallar konulmasına imkan tanınmaktadır. Başka bir anlatımla, kuralla idari cezaların düzenlenmesi bakımından idarenin keyfi uygulamalarını önleyici, objektif nitelikte herhangi bir çerçeve hüküm getirilmemektedir.”
